Το νερό είναι το πιο σημαντικό συστατικό του οργανισμού του ανθρώπου. Το σώμα μας μπορεί να επιβιώσει εβδομάδες ή ακόμα και μήνες χωρίς συγκεκριμένες βιταμίνες και μέταλλα, αρκετές μέρες χωρίς φαγητό, αλλά μόνο λίγες μέρες χωρίς νερό, ενώ η ενέργειά μας μπορεί να μειωθεί αν μείνουμε χωρίς νερό λίγες ώρες μόνο.
Το σώμα μας αποτελείται περίπου 60% από νερό και οι μύες μας περίπου 70% από νερό. Αυτό σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να διατηρούμε ισορροπία μεταξύ του νερού που αποβάλλουμε και του νερού που προσλαμβάνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να μη διαταράσσεται η βιοχημική λειτουργία του οργανισμού μας.
Το νερό περνώντας μέσα από του κυκλοφορικό μας σύστημα μεταφέρει σε όλο το σώμα ηλεκτρολύτες και άλλα θρεπτικά στοιχεία και επιπλέον αποβάλλει άχρηστα προϊόντα, ενώ παρέχει τη δυνατότητα για ευκολότερη απορρόφηση από τους
ιστούς και τα ζωτικά μας όργανα. Όταν είμαστε σε ζεστό περιβάλλον ή όταν έχουμε αυξημένη φυσική δραστηριότητα, η βασική λειτουργία του νερού είναι να βοηθάει τον οργανισμό να αποβάλλει τη θερμότητα που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της άσκησης παραλαμβάνοντάς την και μεταφέροντάς την με την κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα, από το οποίο χάνεται μέσω της εφίδρωσης.
Εάν σε αυτά συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι το νερό είναι το βασικό συστατικό του αίματος, γίνεται κατανοητό ότι μόνο ένας καλά ενυδατωμένος οργανισμός είναι σε θέση να αποβάλλει την περίσσεια θερμότητα. Να διασαφηνιστεί ότι το στάδιο της αφυδάτωσης είναι αποτέλεσμα της μείωσης του ενδοκυτταρικού, ενδοσπλαχνικού και ενδοαγγειακού νερού.
Εντούτοις, η διάθεση για νερό και υγρά δεν προλαβαίνει ικανοποιητικά την αφυδάτωση. Κι αυτό γιατί η δίψα δεν ενεργοποιείται νωρίτερα παρά όταν έχουμε ήδη χάσει 700 ml νερού.
Για να γίνει απόλυτα κατανοητό πόσο σημαντική απώλεια είναι τα 700 ml, αρκεί να σκεφτούμε ότι, όταν μειώνεται το 3% των
υγρών του σώματός μας, διαταράσσονται τα επίπεδα ενέργειας που διαθέτουμε ενώ όταν μειώνεται το 5%, παρουσιάζονται σημάδια έντονης κούρασης. Αν η μείωση φτάσει το 7%, βρισκόμαστε σε οριακά επικίνδυνο επίπεδο ενώ, όταν προσεγγίσει το 10% υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί καρδιακή προσβολή ή και πλήρης αποδιοργάνωση του κυκλοφορικού συστήματος.
Και για να γίνουν όλα αυτά πιο άμεσα αντιληπτά, παρατίθενται τα αποτελέσματα της ελαφριάς αφυδάτωσης στον οργανισμό:- Μείωση του όγκου του αίματος.
– Μείωση της αρτηριακής πίεσης
– Αύξηση του καρδιακού ρυθμού.
– Μείωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας.
– Μείωση του ενδοκυτταρικού υγρού.
– Μείωση των επιπέδων ενέργειας
– Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος
Στο σημείο αυτό, είναι σκόπιμο να αναφερθούν συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων που διατρέχουν τον κίνδυνο της αφυδάτωσης. Όσοι ταξιδεύουν με το αεροπλάνο, γιατί το περιβάλλον μέσα στο αεροπλάνο είναι πάρα πολύ ξηρό. Έτσι, η εφίδρωση μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση της ποσότητας του νερού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Επιπλέον, όσο πιο μακρινό είναι το ταξίδι, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα αφυδάτωσης υπάρχει. Όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καφεΐνης και αλκοόλ, επειδή και οι δύο ουσίες έχουν έντονες διουρητικές ιδιότητες.
Τα παιδιά, επειδή παράγουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό θερμότητας, ιδρώνουν λιγότερο και αποκτούν ευκολότερα αύξηση της θερμοκρασίας τους από το περιβάλλον. Άνθρωποι που ασκούν χειρωνακτικά επαγγέλματα σε μη κλιματιζόμενους χώρους. Άνθρωποι που πάσχουν ή έχουν αντίστοιχο από καρδιαγγειακά νοσήματα ιστορικό. Άνθρωποι που έχουν πολύ κακή φυσική κατάσταση λόγω των μειωμένων θερμορυθμιστικών μηχανισμών τους.
Για να αποσοβηθεί ο κίνδυνος, χρήσιμες είναι μερικές γενικές συμβουλές:
Προσλαμβάνουμε πολλά υγρά κατά τη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες και πολύ περισσότερο αν γυμναζόμαστε.
Δεν περιμένουμε να διψάσουμε για να πιούμε νερό. Η δίψα είναι σημάδι αφυδάτωσης.
Πίνουμε κατά προτίμηση κρύο νερό.
Αν γυμναζόμαστε, πίνουμε νερό πριν, κατά τη διάρκεια της άσκησης και μετά :
– Φροντίζουμε να υπενθυμίζουμε στα παιδιά να πίνουν νερό, ιδιαίτερα σε αυτά που παίζουν και αθλούνται σε ζεστό περιβάλλον ή φορούν ζεστά ρούχα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού τους
– Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αναψυκτικά και οι χυμοί δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το νερό κι αυτό γιατί περιέχουν σάκχαρα, με αποτέλεσμα το διάλυμα να περνάει μέσα από το στομάχι στους ιστούς και το λεπτό έντερο σε πολύ πιο αργούς ρυθμούς απ’ ότι το νερό
– Επιπλέον, όταν πίνουμε νερό, το 60%-70% της
ποσότητάς του απορροφάται μέσα από το έντερο περίπου σε δεκαπέντε λεπτά ενώ, όταν πίνουμε αναψυκτικό με περιεκτικότητα ζάχαρης μόνο το 5% της περιεκτικότητας που έχει σε νερό απορροφάται από το σώμα μας τα πρώτα δεκαπέντε λεπτά.
Λάμπρος Μουλίνος
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Certified Personal Trainer Μ.Sc, EHFA
Κέντρο Ελέγχου Διατροφής Γ.Μουλίνος,
Εnergym – Path to Fitness Gym
Ηλία Ηλιού 84, Ν.Κόσμος, Αθήνα
Πολυ-ιατρείο Iatrology Βουρνόβα 2 & Τατοΐου, 146 71 Ν. Ερυθραία
Επιστημονικός συνεργάτης ΠΑΕ ΑΕΚ
